بررسی اثرات مدیریت ذخیره گاهی بر تنوع گونه های گیاهی وزادآوری

چکیده ذخیر ه گاه های جنگلی نوعی از سیستم های حمایتی در مدیریت اکوسیستمی می باشند که حفظ تنوع -زیستی و زاد آوری موجود در آنها همواره مورد بحث فراوان قرار گرفته است. در این پژوهش اثرات مدیریت ذخیره گاهی (قرق) بر تنوع زیستی گونه های چوبی و علفی همچنین زاد آوری در نواحی داخلی (زون های مرکزی و پیرامونی) و خارجی ذخیره گاه گلابی وحشی چم حصار دلفان مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا که در ایران تمرکز سیستم های حمایتی بر مدیریت ذخیره گاهی می باشد آگاهی از اثرات این نوع مدیریت می تواند راه گشای مدیران در زمینه ادامه این روند یا تغییر و چرخش به سوی سایر سیستم های مدیریتی باشد. بدین منظور پس از تعیین واحد های رویشی همگن، با آماربرداری کاملا تصادفی تعداد 18 قطعه نمونه 1000 مترمربعی (20×50) برای اندازه گیری پوشش درختی- درختچه ای همچنین میزان زادآوری و در داخل هر قطعه نمونه 3 تحت قطعه نمونه 4 متر مربعی (2×2) برای اندازه-گیری پوشش علفی در زون های مرکزی، پیرامونی و منطقه خارجی ذخیره گاه انتخاب و برداشت شد (در هر زون 6 قطعه نمونه و 18 تحت قطعه نمونه). نتایج نشان داد مهمترین تیره های گیاهی ذخیره گاه عبارتند از: leguminosae، compositae، umbelliferae و graminae. تروفیت ها با 69% درصد شکل زیستی غالب ذخیره گاه هستند. عناصر رویشی ایران تورانی- مدیترانه ای اروپا سیبری با 15 گونه، ایران-تورانی- مدیترانه ای با 12 گونه و ایران تورانی با 14 گونه مهمترین گروه های کورولوژیک می باشند. میزان تاج پوشش چوبی و علفی در زون مرکزی بیشتر از دیگر نواحی می باشد. ضرایب تشابه جاکارد و سورنسن (براساس گونه های چوبی) تشابه بیشتر زون های مرکزی با منطقه خارجی ذخیره گاه و تشابه کمتر زون های مرکزی با پیرامونی را نشان دادند. این ضرایب (براساس گونه های علفی) تشابه بیشتر زون-های پیرامونی با مرکزی و تشابه کمتر زون های مرکزی با منطقه خارجی را نشان دادند. از سویی حمایت و حراست در سیستم ذخیره گاهی مورد بررسی در کوتاه مدت (حدود 6 سال) بر روی گونه های درختی- درختچه ای به علت عمر طولانی شان نسبت به گونه های علفی تاثیری نداشته و تنها بهبود شرایط رویشگاهی حاصل از مدیریت اعمال شده در طی دوره باعث افزایش میزان تاج پوشش درختی- -درختچه ای همچنین زادآوری گردیده است. در حالی که مدیریت فوق باعث افزایش غالبیت گونه های علفی شده است. افزایش غنای گونه ای، کاهش یکنواختی و کاهش تنوع زیستی گونه های علفی از دیگر نتایج مدیریت ذخیره گاهی مورد بررسی می باشد. در نهایت می توان گفت سیستم های حمایتی الزاما" باعث افزایش تنوع زیستی گونه های علفی نمی شوند. واژگان کلیدی: تنوع زیستی، چم حصار، ذخیرهگاه، زادآوری